ถ้ำวัวแดง ศิลปกรรมขอมโบราณ

โบราณสถานถ้ำวัวแดง หรือที่ชาวบ้านมักเรียกติดปากว่าถ้ำวัวแดงนั้น ตั้งอยู่ที่เขาลูกช้าง ตำบลเฉลียง ซึ่งห่างจากตัวอำเภอครบุรีประมาณ 13 กิโลเมตร ลักษณะถ้ำเป็นเพิงผาหินทรายแดงตื้นๆ เป็นศิลปะแบบขอม เกิดว่าเกิดขึ้นราวๆ พุทธศตวรรษที่ 16 – 18 ตามความเชื่อของศาสนาพราหมณ์ – ฮินดู คาดว่าเคยมีชุมชนโบราณอาศัยอยู่ในแถบนั้น

ถ้ำวัวแดง มีลักษณะถ้ำเป็นเพิงผาหินทรายแดงตื้นๆ ผนังด้านในสุด ภายในถ้ำมีภาพสลักนูนต่ำ สลักเป็นรูปพระอิศวรทรงตรีศูล อุ้มนาง ปารพตี (อุมา) ประทับบนหลังโคอุสุภราช (โคนนทิ) มีเทพบริวาร 2 องค์ ถือทวยพัดโพก ซึ่งจำหลักแบบลายหางนกยูง ฤาษียืนประนมมือ 3 ตน ประกอบท้ายขบวนเบื้องหน้าโคอุสุภราช สลักเป็นฤาษีนั่ง 1 ตนและเทวดา 1 องค์ ถวายความเคารพ มีอายุราว พ.ศ. 1600 – 1650 รุ่นราวคราวเดียวกับปราสาทพิมายในลุ่มน้ำมูล และปราสาทนครวัดในกัมพูชา