หลายปีมานี้ประเทศไทยต้องประสบปัญหาสภาพอากาศที่แปรปรวณตลอดเวลา เดี๋ยวน้ำท่วม เดี๋ยวฝนไม่ตกต้องตามฤดูกาล ซึ่งคนที่ได้รับความเดือดร้อนไม่ได้มีแค่ประชาชนมีอาศัยอยู่ในเมืองเท่านั้น ปัญหานี้ยังส่งผลกระทบอย่างใหญ่หลวงต่อชาวบ้านตาดำๆ ที่ทำอาชีพเกษตรกรรมอีกด้วย หลายปีมานี้ชาวนาต้องแบกรับภาระหนี้สิ้นท่วมท้น จะพึ่งแต่ภาครัฐก็คงจะไม่ทันการ วันนี้เราจะพามาพบกับตัวอย่างชุมชนแข็งแข็ง อย่างชาวบ้านลิ่มทอง จังหวัดบุรีรัมย์ รวมตัวทำแก้มลิง คลองดักน้ำ ผันน้ำท่วมมาใช้ในการเกษตรกว่า 10 ปี ทุกวันนี้ไม่เคยแล้ง แถมสร้างรายได้เพิ่มปีละ 5 เท่า Credit : ไทยรัฐออนไลน์ ชาวบ้านลิ่มทองก่อนหน้านี้ก็เคยประสบปัญหาน้ำท่วมและน้ำแล้งซ้ำซากมากว่า 40 ปี ไม่มีแหล่งน้ำ คลองส่งน้ำ ยามน้ำหลากก็ท่วมถนนในหมู่บ้าน ยามแล้งไม่มีน้ำใช้สอย แกนนำชาวบ้านจึงนำเรื่องนี้เข้าเวทีประชาคมหมู่บ้าน ช่วยกันวางแผนแก้ปัญหา เอาน้ำท่วมมาเก็บกักเป็นน้ำใช้ ด้วยเริ่มจากหาข้อมูลแหล่งน้ำเดิม สำรวจแหล่งน้ำและเส้นทางน้ำหลาก โดยใช้แผนที่ภาพถ่ายดาวเทียม เครื่องระบุพิกัด GPS โดยได้รับความเอื้อเฟื้อจากมูลนิธิอุทกศาสตร์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ และสถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำและการเกษตร (องค์กรมหาชน) ปี 2549 จึงเริ่มขุดลอกคลองขนานกับถนนขุดคลองขวางดักน้ำหลากพร้อมกับขุดแก้มลิงในพื้นที่สาธารณประโยชน์ และชักชวนให้ชาวบ้านขุดสระเก็บกักน้ำในที่ดินส่วนตัว เพื่อผันน้ำที่ท่วมถนนทุกปีให้ไหลลงคลองส่งน้ำไปเก็บกักไว้ที่แก้มลิง เพื่อเกษตรกรจะได้ดึงน้ำเข้าสระส่วนตัวไปใช้ได้ยามต้องการ Credit : ไทยรัฐออนไลน์ เมื่อไหลหลากผ่านถนนนานเข้าถนนก็เกิดปัญหาชำรุดทรุดโทรม ชุมชนจึงใช้โอกาสนี้ร่วมกันปรับปรุงโครงสร้างให้เป็นถนนน้ำเดิน ปรับความลาดเอียงจากริมถนนเข้าสู่ศูนย์กลางลักษณะรูปตัววี เสริมคัน จัดทำที่ระบายน้ำ รับน้ำ นำน้ำท่วมน้ำหลากส่งต่อไปยังทุ่งรับน้ำและแก้มลิง อีกส่วนส่งต่อไปยังบ่อเก็บน้ำส่วนรวมเนื้อที่ประมาณ 37 ไร่ ซึ่งเป็นสระสาธารณะใช้ร่วมกันทั้งชุมชน Credit : ไทยรัฐออนไลน์ “สิบกว่าปีมานี่ ชาวบ้าน 2,221 ครัวเรือน ไม่เคยมีปัญหาเรื่องน้ำแล้งเลย จากพื้นที่รับประโยชน์ 3,700 ไร่ สามารถขยายผลสู่เครือข่ายทำงานร่วมกัน 42 หมู่บ้าน 5 ตำบล พื้นที่ 173,904 ไร่ มีคลองดักน้ำหลากและคลองซอย ระยะทางรวมกว่า 47.7 กม. มีสระน้ำแก้มลิง 61 สระ สระประจำไร่นาอีกกว่า 50 สระ ส่งผลให้ชาวบ้านมีรายได้เพิ่มจากเดิมครัวเรือนละราว 40,000 บาทต่อปี กลายเป็นปีละกว่า 200,000 บาท แหล่งข้อมูลและภาพประกอบ : ไทยรัฐออนไลน์
